Jakiś czas temu dostawałam pytania dotyczące polecenia książek lub pomocy terapeutycznych z zakresu pracy z lękiem. Miałam w głowie kilka pozycji, były to jednak od dawna używane przeze mnie propozycje i sama potrzebowałam świeżości, nowego i ciekawego spojrzenia na tą tematykę. Szukałam czegoś, co mogłabym zaoferować osobom zwracającym się do mnie o poradę, a jednocześnie sama z tego skorzystać. Z pomocą przyszło mi moje niedawne odkrycie, którym jestem zafascynowana, a mianowicie terapia ACT. Cały czas pamiętam założenia tego nurtu, tym bardziej, że praca nad wartościami jest dla mnie szczególnie ważna. Szczęśliwie złożyło się, że Wydawnictwo GWP ofiarowało mi niezwykle ciekawą książkę, będącą poniekąd kontynuacją „Trudnego Czasu Dojrzewania”, skupiającą się jednak na konkretnej tematyce. „W pułapce myśli dla nastolatków. Jak skutecznie poradzić sobie z depresją, stresem i lękiem”, autorstwa L. Hayes, A. Bailey i J. Ciarrochi, to mój numer jeden w kwestii wspierania młodzieży w tych trudnych i wyczerpujących tematach pojawiających się w życiu. Przeczytajcie dlaczego.
Na pierwszy plan wysuwa się forma, w jakiej książka jest napisana: zwięzła oraz prosta, zwracająca się bezpośrednio do młodego człowieka. Aby dodać mu otuchy i znormalizować jego przeżycia, na początku może przeczytać o młodzieńczych przeżyciach autorów książki. To cenne, gdyż nie były one w pełni pozytywne, więc nastolatek może się z nimi zidentyfikować, a przez to podjąć wyzwanie i zostać Uważnym Wojownikiem.
Uważny Wojownik to ktoś, „kto poznał swój umysł, potrafi działać odważnie i stara się żyć zgodnie z własnymi wartościami”. Umiejętności, które pomagają mu w tym dążeniu to:
Głęboki oddech i wyciszanie się
Rozpoznanie i obserwacja
Odkrywanie własnych wartości lub odnoszenie się do nich
Mądry wybór i podjęcie działania.
GROM jest podstawą, do której autorzy podają mnóstwo przydatnych ćwiczeń. Nastolatki uczą się ich wykorzystywania, śledząc losy Julii i Sebastiana: młodych ludzi, którzy także pragną dobrej zmiany w swoim życiu. Idąc krok po kroku, praktykują razem z nimi kolejne zadania, wchodzące w składowe elementy akronimu GROM. Należą do nich:
- W aspekcie głębokiego oddechu i wyciszania się: techniki oddechowe oraz uważnościowe (na przykładzie ulubionej muzyki, rozmowy z drugim człowiekiem) w celu bycia tu i teraz.
- W rozpoznaniu i obserwacji bazujemy na dwóch formach:
- uczuć – ćwiczenia dotyczące bezowocnej próby ich kontroli oraz przyjęcia postawy gotowości na wszystkie uczucia, jakie mogą się pojawić (patrz infografika);
- myśli – poprzez ciekawe ćwiczenia dotyczące „wyszukiwarki problemów” i filiżanki, poznajemy zasady funkcjonowania umysłu oraz jak przeciwstawiać się jego osądom.
- Z kolei Odkrywanie własnych wartości proponuje odnajdywanie tego, co jest ważne i w związku z tym jakie wybory podejmować. Zachęca do snucia marzeń, z nastawieniem na dążenie do ich realizacji z pomocą wartości. Nastolatki odkryją je poprzez inspirujące ćwiczenia, takie jak „Pisanie swojej przyszłości”, „Wyznaczanie celów” lub „Co liczy się w przyjaźni”.
- Ostatnia z umiejętności, czyli Mądry wybór i działania, będą prowadzić do celów, które tworzy się na podstawie wartości. Pomagać w tym będzie między innymi „Wyjście poza swoją strefę komfortu”.
W książce znajduje się również przypomnienie ważnej prawdy ACTowskiej: sądy rozumu nie są bezwzględną prawdą o człowieku i otaczającej go rzeczywistości. Ważne jest wykształcenie mądrego dystansu, który pomoże spojrzeć na życie z szerszej perspektywy i zawalczyć o to, na czym młodemu człowiekowi zależy, jednocześnie wspierając go w tym procesie poprzez okazywanie sobie życzliwości. Pomogą w tym ciekawie zaprojektowane ćwiczenia, które odnajdzie na kartach książki. Jednocześnie pozycja ta proponuje inne podejście do tematyki stresu, lęku i depresji, ukazując, że umiejętności GROM mogą pomóc spojrzeć na trudne sytuacje spotykające nastolatki w ich życiu z innej perspektywy. Nie zastąpią pełnowymiarowej terapii, jednak będą jedną z jej form, która urozmaici ten proces.
“W pułapce myśli – dla nastolatków” to pozycja niezbędna w bibliotece terapeuty, oferująca dużo praktycznych i ciekawych ćwiczeń, jednocześnie nie nudząc przy tym młodych odbiorców i pomaga podjąć im wyzwanie zmiany w swoim życiu. Proponuje podążanie za bohaterami książki – Julią i Sebastianem – dzięki którym łatwiej jest zrozumieć wykonywanie ćwiczeń i wcielanie ich w życie. Ciekawość i zainteresowanie treściami przekłada się na motywację, co jest szczególnie ważne w procesie zdrowienia. Możemy to uzyskać poprzez posiłkowanie się rozdziałami tej pozycji.
Jeśli chcielibyście uzyskać infografiki, które tutaj zamieściłam w formacie PDF, napiszcie do mnie wiadomość na e-maila lub poprzez moją stronę na Facebooku tutaj: https://www.facebook.com/Monika-Kalinowska-psycholog-102249938140027
