Jesteś kimś więcej, niż ci się wydaje – zostaw za sobą niepewność

Czas dojrzewania. Okres, kiedy młody człowiek nie chce nazywać siebie dzieckiem, a jednocześnie nie jest gotowy na bycie dorosłym. Etap wyzwań, związany z poznawaniem swojego „ja”, poszukiwaniem odpowiedzi na pytania o tożsamość (kim jestem?) i przyszłość (kim zostanę?). Do tych trudnych, egzystencjonalnych pytań, dochodzą jeszcze inne: co się dzieje z moim ciałem i nastrojem? Dlaczego rodzice nie chcą mnie zrozumieć? Czy moi rówieśnicy mnie akceptują? Jak poradzić sobie z wyzwaniami? Odpowiedzi, jakich udzielają sobie młodzi ludzie, w silny sposób wpływają nie tylko na ich poczucie tożsamości, ale także na samoocenę. „Młodzi ludzie cechujący się zdrową samooceną znają samych siebie i potrafią siebie zaakceptować, mają współczucie dla siebie i dla innych, postępują uczciwie i wykazują się samodyscypliną, a w obliczu życiowych trudności sięgają po zdrowe strategie radzenia sobie – zarówno poznawcze, jak i behawioralne. Są przekonani o swojej bezwarunkowej wartości, niezależnej od zmieniających się okoliczności zewnętrznych, jak również są świadomi wartości innych ludzi i ją szanują”. Ten obszerny cytat oddaje sedno faktu, dlaczego warto zadbać o poczucie własnej wartości dorastających dzieci. Stabilna samoocena daje solidne podwaliny do poszukiwania odpowiedzi na pytania o tożsamość, dzięki czemu nastolatek chętniej wchodzi w nowe (pozytywne) doświadczenia i spełnia się w różnych rolach.

Jak zadbać o samoocenę młodych ludzi? Poprzez wartościowe i budujące informacje zwrotne na temat ich postępowania (wskazywanie zaangażowania oraz informacji nad czym należy popracować), okazywanie życzliwości i zaangażowania w relację, dyskutowanie na temat istotnych kierunków w celu pełnego rozwoju czy wcielania w życie pożądanych i szanowanych przez nich wartości. Rozmowa, obecność, otwartość. Te trzy są istotnymi składowymi.

A czym się inspirować podczas dyskusji czy wspierania w rozwoju najbliższych nastolatków?

Swoim życiowym doświadczeniem, a także wartościowymi źródłami. Takim jest nowa książka od Wydawnictwa GWP „Jesteś kimś więcej, niż myślisz – dla nastolatków” Lisy M. Schab, nad którą mam przyjemność obejmować patronat.

Książek z inspirującymi ćwiczeniami, które mają w założeniu wspieranie rozwoju młodych ludzi, jest na polskim rynku niewiele, więc tym chętniej czytałam i praktykowałam z uczniami ćwiczenia z tej pozycji. Autorka stara się podchodzić wszechstronnie do zagadnienia własnej wartości. Dzięki założeniu, że zdrowa samoocena polega na akceptacji swoich słabych stron oraz docenianiu i celebrowaniu mocnych, możemy razem  z młodym człowiekiem przejść przez wiele aspektów i sfer jego życia, analizując i okazując akceptację temu, co odkryjemy. Nastolatek to nie tylko jego cechy charakteru czy temperament. Na jego jestestwo mają wpływ historia życia, rodzina (to, jacy są jej członkowie, jak również ich stosunek i komunikaty nadawane do nastolatka) czy kręgi społeczne, w których się obraca. Dzięki kompleksowemu potraktowaniu młodej osoby, możemy (w formie ćwiczeń) omówić wiele, czasem trudnych, elementów jego życia. Analiza komunikatów, które wystosowuje do siebie, porównań do innych czy osądów pomaga w zrozumieniu nie tylko jego punktu widzenia, ale jednocześnie daje wgląd  w przekonania, założenia i myśli automatyczne. Odkrywanie wartości i pasji ubogaca oraz pozwala prowadzić życie pełne witalności, energii niezbędnej do utrzymywania stanu homeostazy. Rozwijanie pojęcia „mocy” (obecnego w wielu ciekawych i różnych kontekstach) przybliża młodego człowieka do rozumienia i rozwijania siebie.

Wszystko to jest podane w bardzo ciekawej strukturze kilkustronicowych rozdziałów, w których możemy przeczytać:

• krótkie historie oparte na sytuacjach życiowych,
• w prosty sposób przedstawioną teorię,
• ćwiczenia podstawowe, dotyczące danego tematu, oraz uzupełniające – dodatkowe, które ugruntowują przekazywane informacje oraz
• uwielbiane przeze mnie, końcowe afirmacje, powiązane z główną tematyką.

Udało mi się już przetestować część ćwiczeń z nastolatkami neurotypowymi, jak również niektóre elementy rozdziałów wykorzystywałam w zajęciach z dzieciakami na spektrum autyzmu. Myślę, że uczniowie wiele się o sobie dowiedzieli, szczególnie, że są oni swoim głównym źródłem informacji.