Zagadki kryminalne, nierozwiązane sprawy, tajemnicze wskazówki… Wielu ludzi bardzo interesują historie z tak zwanego „archiwum x”, gdzie niewyjaśnione zbrodnie są na uwadze śledczych. Dobieranie poszlak, eliminowanie potencjalnych sprawców… To wszystko sprawia, że zagadki wciągają nie tylko dorosłych, ale również nastolatki. Istnieje kilka gier, wykorzystujących elementy dedukcji i myślenia logicznego. Jedną z prostszych na początek i jednocześnie ciekawych, jest gra „Gangster city”. Aby w nią zagrać wystarczy mieć skończone 10 lat. I to w zasadzie tyle ograniczeń, bo autor przewidział możliwość rozgrywki jednoosobowej (a nawet kooperacyjnej).A o co chodzi w grze?Naszym zadaniem jest rozwiązanie sprawy kryminalnej. Aby się to udało, musimy ustalić 4 poszlaki dotyczące sprawy:
osobę, która popełniła zbrodnię,
czym to zrobiła,
gdzie dokonała przestępstwa i
z jakiego powodu.
Na początek wyciągamy kartę z talii i wkładamy ją do podstawki w taki sposób, żeby współgracze widzieli rozwiązanie naszej sprawy. Oni robią podobnie. W ten sposób my widzimy ich rozwiązania spraw, ale własnego już nie. Pobieramy również po jednej karcie pomocy. Następnie umieszczamy na środku 3 wylosowane, odkryte sprawy, a obok nich stosik z pozostałymi sprawami. I zaczynamy rozwiązywanie sprawy!Osoba, która zaproponowała rozgrywkę, zaczyna grę. W każdej turze możliwe jest przeprowadzenie śledztwa lub dokonanie aresztowania. W trakcie śledztwa gracz bierze jedną z trzech odkrytych kart lub losuje w ciemno jedną ze stosiku. Przytrzymuje ją przy swojej karcie sprawy w taki sposób, żeby reszta graczy mogła porównać obie karty i powiedzieć ile mają wspólnych elementów (od 0 do 3). Uwaga: współgracze udzielają informacji o ilości, ale nie mówią, które to elementy! Pobraną kartę sprawy umieszczamy w taki sposób przed sobą, aby jej numer na krawędzi przypominał nam ile wspólnych elementów ma z naszą sprawą. Następnie kartę losuje kolejny gracz. Karty są dobierane do tego momentu, kiedy ktoś z graczy, po dokonaniu analizy i dedukcji, będzie znać wszystkie poszlaki. Wtedy przy swojej kolejce dokonuje aresztowania. Pozostali potwierdzają lub zaprzeczają trafności jego hipotezy. Rozgrywka kończy się, gdy jeden z zawodników aresztuje dwóch przestępców.Gra dostarcza dużo emocji, szczególnie gdy pomylimy się przy typowaniu poszlak, lub gdy dostajemy informacje, że karty spraw mają tylko po jednej lub zerowej poszlace wspólnej z naszą sprawą. Skupienie i koncentracja są często również nieodłącznymi elementami, towarzyszącymi „Gangster city”.
Poza tym gra może być formą mini – testu funkcji poznawczych, z którego dowiemy się:
kto jest cierpliwy
kto sprawnie posługuje się dedukcją
kto potrafi wyciągać poprawne wnioski
kto ma dobrze rozwiniętą uwagę dowolną i jej odpowiednią przerzutność
kto dysponuje odpowiednią objętością pamięci krótkotrwałej
kto podejmuje trafne decyzje i potrafi abstrahować.
Ta gra może kwalifikować się do tak zwanych lodołamaczy, czyli pomocy, które przydają się przy pierwszych spotkaniach, szczególnie tych grupowych. Osobom nieśmiałym czy wycofanym pozwoli oswoić się z resztą grupy poprzez atrakcyjną i prostą grę. Doświadczą przyjemności ze wspólnie spędzanego czasu, nie musząc jednocześnie nadmiernie odsłaniać swojej osoby. Gra może stanowić także punkt wyjścia do ciekawych dyskusji na wiele tematów, związanych na przykład ze sprawiedliwością (w końcu chodzi o zbrodnie) czy motywami ludzkiego postępowania i ich oceną moralną. Nastolatki lubią dyskusję i okazje, kiedy mogą wypowiedzieć swoje zdanie, będąc przy tym rzeczywiście wysłuchanymi. Czemu więc nie skorzystać z okazji i nie połączyć kilku korzyści w jedną?
