W otaczającym nas świecie istnieje wiele sytuacji, które są trudne i niepożądane. Żaden rodzic nie chciałby, aby stały się one udziałem jego dziecka; nikt nie chce, aby jego córka lub syn krzywdzili innych lub sami byli krzywdzeni; aby nie szanowali starszych lub przyrody. Niezbędnym jest dbanie o otaczających nas ludzi i świat, przyrodę oraz swoje ciało. To wszystko jest bardzo ważne, ale jak wytłumaczyć i nauczyć tego swoje potomstwo lub uczniów? Modelowanie jest najskuteczniejszym sposobem, nie bez przesady mówi się, że “przykład idzie z góry”. Oprócz tego zawsze możemy posilić się pomocami dydaktycznymi: kartami pracy lub książeczkami. Z tych ostatnich warta uwagi jest pozycja Elżbiety Zubrzyckiej “Powiedz komuś!” Gdańskiego Wydawnictwa Psychologicznego.
To krótka książka, obfitująca w wiele obrazków, które zachęcą dziecko do śledzenia omawianej treści. Proste, krótkie hasła w formie zakazu (“nie wolno”) w łatwy sposób pozostają w pamięci młodszych dzieci (oczywiście podczas czytania należy rozszerzyć treść każdego hasła swoimi słowami tak, aby młody człowiek wiedział, dlaczego coś jest zabraniane – nie pozostawiamy to skwitowaniem “bo tak jest i już”). Jej zawartość podzielona jest na cztery części, ważne w funkcjonowaniu każdego człowieka, a w tym przypadku dziecka. Są to:
- “Nasz świat jest bardzo ważny i trzeba go szanować”. Odnajdziemy tutaj zasady dotyczące szacunku wobec świata roślin i zwierząt. Dzięki niej możemy odbyć dyskusję na temat wartości ekologii oraz empatii wobec istot żywych.
- “Wszyscy ludzie są bardzo ważni i trzeba ich szanować”. Traktuje o relacjach z innymi ludźmi i o tym, co ich rani. Przypomina o tym, że wszyscy jesteśmy sobie równi i każdemu należy się szacunek. Omawia także formy niebezpiecznych zabaw.
- “Dzieci są bardzo ważne i trzeba je szanować”. Omawia prawa i obowiązki, jakie wobec dzieci mają ich opiekunowie, a także one same. Tłumaczy jakich sekretów nie można dotrzymywać.
- “Twoje ciało jest bardzo ważne i wszyscy muszą je szanować”. Pozwala omówić treści dbania o własne ciało, od troszczenia się o nie przez dziecko, przez przemoc aż do prostego omówienia tematu złego dotyku.
Drugie, poszerzone wydanie tej lektury szkolnej, zawiera propozycje scenariuszy zajęć z dziećmi, dotyczące omawianych tematów, ale także je rozszerzające. Co jest dla mnie ważne, autorka podkreśla możliwość uczenia już młodszych (6-letnich) dzieci szacunku, zarówno do siebie, jak i do świata oraz rówieśników. Przypomina, że możemy w życiu wybierać i skupiać się nie tylko na okrucieństwie, złych i trudnych doświadczeniach. Niewątpliwie są one udziałem zarówno dzieci, jak i dorosłych, ale im więcej energii im poświęcamy, tym bardziej zapadają w nasze umysły i rujnują nastrój. Jeśli mamy tę możliwość wyboru, to skorzystajmy z niej i skupmy się na pomnażaniu dobrych sytuacji, uczuć, gestów. Mogą w tym pomóc dobre uczynki, które powinny stać się obecne w życiu każdego człowieka. Drobne gesty, uśmiechy życzliwości czy dobre słowo – to wszystko uczy szacunku do drugiej osoby, a także pozwala dostrzegać w sobie potencjał i drzemiące w sercu dobro.
Czytanie tej książeczki może stać się inspiracją do mądrych dyskusji, szczególnie wtedy, kiedy brakuje nam natchnienia, a chcielibyśmy przekazać ważne treści dotyczące szacunku oraz dbania o siebie i swoje otoczenie.
